Αξιολόγηση των
εκπαιδευτικών : επεισόδιο Χv
Εδώ και μερικά
χρόνια η κυβέρνηση
των «Εργατικών» στην
Μ. Βρετανία εφαρμόζει ένα
μέτρο - εισήγηση της κυβέρνησης
των «Συντηρητικών» - σύμφωνα
με το οποίο
το ποσοστό επιτυχίας
των μαθητών στις
εξετάσεις καθώς και
οι απουσίες στο
σχολείο θα συνεκτιμώνται
στην αξιολόγηση των
εκπαιδευτικών, που μπορεί να
τους κοστίσει μέχρι
και την απόλυση.
«Κακός μαθητής ίσον
κακός δάσκαλος» λοιπόν. Το
παραπάνω αντιεπιστημονικό και
αντιπαιδαγωγικό αξίωμα οι εκάστοτε
πολιτικές εξουσίες της πατρίδας
μας, έντεχνα τα τελευταία
χρόνια, επεδίωξαν και σε
μεγάλο βαθμό κατάφεραν
να περάσουν στην
κοινή γνώμη ως «εκπαιδευτικό
αξίωμα». Με αυτό
τον τρόπο επιχειρούν
να δώσουν απάντηση
στο εξόφθαλμο πρόβλημα
της εκπαίδευσης στην
πατρίδα μας, μη θέλοντας να
αναλάβουν τις δικές
τους ευθύνες. Παραβλέπουν
με αυτή τη
λογική τις συνθήκες
και τους παράγοντες, που δεν
είναι μόνο σχολικές
μα κυρίως κοινωνικές -
πολιτικές - εξωσχολικές, που προσδιορίζουν
την εκπαιδευτική επιτυχία
ή αποτυχία.
Σύμφωνα
λοιπόν με την
προηγούμενη λογική τα
τελευταία χρόνια έγιναν,
γίνονται και θα
γίνουν προσπάθειες «αξιολόγησης
της εκπαίδευσης και
κυρίως του εκπαιδευτικού». Την τελευταία
προσπάθεια υπογράφει ο
μεταρρυθμιστής, του
μεταρρυθμιστού κ. Αρσένη, κ.
Ευθυμίου.
Το
ΥΠΕΠΘ με νέο(;) πρόσφατο νομοσχέδιο
για την αξιολόγηση
επιχειρεί την ενίσχυση
των ελεγκτικών μηχανισμών,
χρησιμοποιώντας την γραφειοκρατική ιεραρχία
που υπάρχει, την αύξηση
των εσωτερικών ανταγωνισμών, την καλλιέργεια
δημοσιοϋπαλληλικού χαρακτήρα και
τελικά την πλήρη
χειραγώγηση των εκπαιδευτικών.
Ποτέ
άλλοτε μέχρι τώρα
και κανένα μοντέλο
«αξιολόγησης» δεν προέβλεπε
τόσες μορφές πολλαπλού
ελέγχου των εκπαιδευτικών
και από τόσους
φορείς.
Αλλά
αλήθεια υπάρχει ή όχι αξιολόγηση
στην δική μας
εκπαίδευση. Για να απαντηθεί
το ερώτημα πρέπει
να συμφωνήσουμε στο
ότι η αξιολόγηση γίνεται
και άρα υπάρχει
όταν συνεχώς βρίσκουμε
τρόπους να βελτιώνουμε
την παρεχόμενη εκπαίδευση
μέσα από τη
διαδικασία παραγωγής της. Είναι άχρηστο
και άδικο για
παράδειγμα να εξοντώσεις
έναν εκπαιδευτικό (ηθικά,
οικονομικά, επαγγελματικά,
κοινωνικά) δίχως να
του παρέχεις και
την δυνατότητα να
βελτιωθεί. Κι ενώ
το νομοσχέδιο θα
κατηγοριοποιήσει τους εκπαιδευτικούς -με
ό,τι αυτό συνεπάγεται-
σε πολύ επαρκείς, επαρκείς, ανεπαρκείς, καμιά παράγραφος
δεν προβλέπει με
ποιόν τρόπο, με
ποια διαδικασία ο
εκπαιδευτικός θα βελτιωθεί.
Πέρα
από αυτό κυρίαρχο
για τους εκπαιδευτικούς παραμένει
το ποιοι θα
αξιολογήσουν το έργο
τους. Οι μνήμες του
παρελθόντος με τα
έργα και τις
ημέρες των «επι-θεωρητών» είναι
νωπές για πολλούς. Δυστυχώς παραμένει
σε εκκρεμότητα η
αξιοπιστία της επιλογής
των κάθε λογής
προϊστάμενων που καλούνται, κατά το
νομοσχέδιο, να αξιολογήσουν τους
υφισταμένους τους εκπαιδευτικούς.
Στην
πατρίδα μας, κυρίως στον δημόσιο
τομέα, έχει επικρατήσει η
άποψη ότι προϊστάμενος
σημαίνει απαλλαγή εργασίας, απαλλαγή ωραρίου, αυταρχική και
μονοδιάστατη διοίκηση στα
χνάρια των προηγούμενων, έστω κι
αν έχουν αλλάξει
νόμοι και διατάξεις. Η
γνωστή, στην πλειοψηφία της, κομματική και
παρακομματική ιεραρχία,
επιλεγμένη με το γνωστό
τρόπο και σε πολλές
περιπτώσεις λάθρα βιώσασα, μπορεί άραγε
να αξιολογήσει αντικειμενικά τον
εκπαιδευτικό με την
έκθεση που θα συντάσσει
; Την ίδια
ώρα στην Ευρώπη
δεν υπάρχει περίπτωση
αναξιοκρατικής επιλογής. Η επιλογή
γίνεται με κριτήρια
την δημιουργική ικανότητα, την προσφορά
και την διοικητική
αξιολόγηση μέσα από
ένα πλέγμα παραμέτρων.
Έχει
κι ο εκπαιδευτικός
ευθύνη στην διαμορφωθείσα
κατάσταση. Γιαυτό χρόνια τώρα
μέσα από συνέδρια
και ημερίδες αλλά
κυρίως από την καθημερινή
επαφή με την
πραγματικότητα, συνέθεσε και
κατέθεσε στους αρμόδιους
τις προτάσεις του
για ένα σύστημα
αξιολόγησης που θα
βασίζεται στα πραγματικά
προβλήματα και θα
δίνει λύσεις σαφείς
και παιδαγωγικές.
Το πιθανότερο
βέβαια είναι πως θα ακολουθήσουν
κι άλλα νομοσχέδια
και Προεδρικά διατάγματα
που θα προβλέπουν
την σύνδεση του
μισθού με τον
βαθμό και την
αποδοτικότητα. Κι ίσως
την διαιώνιση κι
επέκταση του θεσμού
των αναπληρωτών και
ωρομισθίων, την άρση της
μονιμότητας, την εργασιακή ανασφάλεια,
την ενίσχυση των δημοσιοϋπαλληλικών χαρακτηριστικών των
εκπαιδευτικών.
Οι
άξιοι κυβερνήτες μας
παραβλέπουν, σκόπιμα
πιστεύω, τούτο : αν κάτι
λειτουργεί ακόμη στην
δημόσια εκπαίδευση είναι
γιατί οι εκπαιδευτικοί καταθέτουν
καθημερινά την ψυχή τους,
αξιολογούν και αξιολογούνται
από μαθητές και
γονείς, προβληματίζονται και
προσπαθούν μόνοι και
αβοήθητοι από την
πολιτεία να ενισχύσουν
τις γνώσεις και το επίπεδό
τους σε ατομική
βάση (είναι αλήθεια
δίχως επιτυχία τις
περισσότερες φορές). Είναι ίσως
οι τελευταίοι που
εργάζονται με βάση
«τον πατριωτισμό των
Ελλήνων».
Αν το
ζητούμενο σήμερα είναι
η ανάπτυξη ελεύθερων
πολιτών με κρίση
και δημιουργική ικανότητα
επιβίωσης, ο εκπαιδευτικός δεν
μπορεί και δεν πρέπει να
είναι ούτε παιδονόμος
και παιδοφύλακας, ούτε ιμάντας
μεταβίβασης γνώσεων μιας
κυρίαρχης ομάδας της
κοινωνίας μας. Οφείλει να
προσπαθεί να διαμορφώνει
ανθρώπους ελεύθερους,
κριτικά σκεπτόμενους, ανυπότακτους
και δυναμικούς. Για να τα πετύχει
αυτά προϋπόθεση είναι
να έχει και
ο ίδιος αυτά
τα χαρακτηριστικά. Το νομοσχέδιο
για την «αξιολόγηση»
δυστυχώς τον θέλει
αλλιώς. Κινείται σε εντελώς
διαφορετική κατεύθυνση. Γιαυτό
απλά οι εκπαιδευτικοί
θα απορρίψουν στην
πράξη κάθε προσπάθεια
εφαρμογής του.
Κώστας Κάιλας
Δάσκαλος
Δημοσιευμένο στην
εφημερίδα Λαμιακός Τύπος στις 22 Σεπτεμβρίου 2001
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου