Σχολικοί Συνεταιρισμοί Χρήστος Κατσαρός Συνεταιριστής Δάσκαλος του 12ου Δημ. Σχολ Λαμίας μέλος του Σκασιαρχείου

Συμμετοχή του Σκασιαρχείου στη διήμερη συνάντηση Αλληλέγγυων σχολείων, Ιούνιος 2018

ομιλία - παρέμβαση για τους Σχολικούς Συνεταιρισμούς στην Πράξη .....από το 11.59

Από το καλοκαίρι του 2018 συστήθηκε μια ομάδα στο «Σκασιαρχείο» για να διερευνήσει την ιδέα του σχολικού συνεταιρισμού και της σχέσης του με την παιδαγωγική μας. Αφορμή ήταν η συμμετοχή μας στο φεστιβάλ των «Αλληλέγγυων Σχολείων» και η στροφή μας λόγω των παιδιών – προσφύγων στην κοινωνική παιδαγωγική. Η δεύτερη θέση του Freinet στις τεχνικές του, μετά την διαλεκτική της έδρας που γίνεται καυσόξυλα, είναι ο συνεταιρισμός και μάλιστα αυτός που οραματίζεται το πλαίσιο υποστήριξης των υπόλοιπων τεχνικών. Κράτος, κεφάλαιο και κοινότητα είναι οι σημαίνουσες σχέσεις που διαπερνούν το σύνολο των αντιθέσεων που παράγουν την υποκειμενικότητα και τις μορφές της πολιτικής και της συλλογικής δράσης. Κι αυτές διαπερνούν τον συνεταιρισμό.

Από τον μεσοπόλεμο ο συνεταιρισμός ξεκινούσε από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, το Οικονομικό (ΑΣΟΕΕ) και τα γεωργικά σχολεία. Ο ίδιος ο/ η εκπαιδευτικός επιμορφωνόταν από τις ετερότητες: τον ψυχαναλυτή, τον γεωπόνο, τον πολιτικό, τον τυπογράφο, τον καλλιτέχνη, τον γιατρό και τον αρχιτέκτονα. Στην μεταπολεμική κοινωνία ο συνεταιρισμός γνωρίζει άνθιση και φθίνει πια με τον σχολικό κήπο, το τελευταίο απομεινάρι αυτής της ιδέας. Σήμερα η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, ο μικρός αριθμός συνεταιριστικών σχολείων και τα κοινωνικά κινήματα θέτουν νέα ζητήματα συνδυασμού της παιδαγωγικής μας με την (συν) εργασία της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Την ιδέα αυτή δεν την χαρίζουμε στον αντίπαλο!  

Στο πλαίσιο αυτό αναγγείλαμε την συμμετοχή μας για το 2019 στην επιμόρφωση εκπαιδευτικών στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ) και δημιουργήσαμε ένα πρόγραμμα 36 ωρών το οποίο μόλις έφτασε στο τέλος του στις 2/3/2019. Ξεκινώντας από τις βασικές τεχνικές μας (Τι νέα;, συμβούλιο τάξης, συνεργατική τάξη, συλλογικά πλάνα), φτάσαμε στον σχολικό συνεταιρισμό και την δυνατότητα να πραγματώσει βασικές αρχές της εκπαίδευσης (βιβλιοθήκη, κοινωνική οικονομία, χωρίς μεσάζοντες, διατροφή, συνεργατική ανταποδοτικότητα, αλληλεγγύη, τοπικότητα, αειφορία, συνεργασία του σχολείου με φορείς πολιτειότητας, υγείας και πολιτισμού, τυπογραφείο, κοινότητα, κοινωνικό κεφάλαιο, δικαιώματα του παιδιού, κοινά, αυτοδιαχείριση).

Η διάρκεια της επιμόρφωσης στέφθηκε με επιτυχία. Οι νέοι / νέες συνάδελφοι/ συναδέλφισσες εκπαιδευτικοί ήρθαν στις τάξεις Freinet, χρησιμοποίησαν τις γνώσεις τους για την οικονομία κι έκαναν τα δικά τους συλλογικά πλάνα εργασίας για τα σχολεία που διάλεξαν. Είναι η πρώτη γενιά εκπαιδευτικών που γνωρίζει τέτοια επιμόρφωση σ’ αυτά τα εργαλεία. Έτσι διαμόρφωσαν συλλογικά πλάνα εργασίας για το 1^ο Λύκειο Λάρισας, για το Γυμνάσιο της Νάξου, για το 60^ο Λύκειο Κυψέλης, για το Λύκειο της Άνδρου, για το Λύκειο του Πύργου και για το Λύκειο της Καλλιθέας. Ο στόχος τους ήταν και είναι το σχολείο της κοινότητας, αυτό που συνδυάζει την τάξη (με την αυλή και την κοινότητα) και τις διδακτικές ώρες ενός μαθήματος με την δυνατότητα τα παιδιά να κάνουν ομάδες που να έχουν αναφορά στους θεσμούς, την συνύπαρξη και την συνεργασία που δεν έχει σχέση με το κέρδος αλλά με την αλληλεγγύη, την γεφύρωση των συγκρούσεων και την προσφορά, για να έχει το σχολείο την κοινωνία που του αξίζει. Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την κοινωνία, το σχολείο.

Πολλές ευχαριστίες σ’ όλους κι όλες που σύμπραξαν για να έχουμε αυτό το αποτέλεσμα. Το επιμορφωτικό πρόγραμμα θα το επαναλάβουμε και την μανούρια χρονιά 2019/2020 στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο. Και μελλοντικά, όπως συνεργαζόμαστε μ’ όλες τις ετερότητες που είναι γύρω από τον εκπαιδευτικό ελπίζουμε με διαφορετικά χαρακτηριστικά να το πάμε παντού. Μέχρι τότε ας πούμε «ναι» στους μεταξοσκώληκες που περιμένουν να βγουν από το κουκούλι τους αρχές Μαΐου κι ο Χάρης Παπαδόπουλος, σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, να μας τους φέρει στα σχολεία μας. Κι αυτό στην αρχική σύλληψή του στον μεσοπόλεμο ήταν μια συνεταιριστική ιδέα!

Μπάμπης Μπαλτάς